De Residence Palace aan de Brusselse Wetstraat heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. Het is een complex met verschillende gebouwen. Blok A dat uitgeeft op de Wetstraat werd gerestaureerd/gerenoveerd en uitgebreid met een nieuwbouw voor de Europese Raad. In het achterliggende gebouw (blok C) is het Internationaal Perscentrum gehuisvest. In het kader van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie (januari-juni 2024) werd een deel van de benedenverdieping van blok C gerestaureerd en gerenoveerd.
Historiek
De Residence Palace werd gebouwd tussen 1922 en 1927. De projectontwikkelaar Lucien Kaisin wilde er een luxecomplex van maken dat zowel flats als een hotel omvatte. Architect Michel Polak werd belast met de uitvoering.
De Residence Palace, een mooi voorbeeld van de art déco, was ingedeeld in tien "kwartieren" en bestond uit 180 flats met verschillende afmetingen waarin honderden personen konden wonen. Het complex beschikte bovendien over ultramodern comfort zoals warm en koud water, elektriciteit, centrale verwarming, een goederenlift, een tennisveld op het dak,...
Het ging om meer dan enkel een flatgebouw: het beschikte over
- twee restaurants
- een theater
- een conferentie- en projectiezaal (de Foyer)
- vergaderzalen
- een met een Turks bad uitgerust zwembad
- scherm- en turnzalen
- een bank met kluizen
- een centraal Post- en Telegraafkantoor
- talrijke winkels
Het complex beantwoordde zo aan het droombeeld van zijn projectontwikkelaar: de creatie van een kleine stad in een groter geheel.
Het complex werd in 1941 door de Duitsers bezet. Na de oorlog kon het complex niet heropleven.
De Belgische staat die op zoek was naar grote gebouwen om er zijn ambtenaren in onder te brengen, kocht het gebouw in 1947. Het gebouw was ideaal gelegen langs de Wetstraat en de Belgische staat vormde het gebouw om tot kantoorruimte. Eerst werd het ingenomen door het Ministerie van Openbaar Onderwijs. Deze huisvesting had weinig impact op de binneninrichting van de gebouwen. De appartementen en winkels werden omgevormd tot kantoren, terwijl het restaurant, het zwembad en het foyer hun oorspronkelijke bestemming behielden maar nu gebruikt werden door de administratie.
Het theater werd heringericht in 1953; de voorstellingen van het Théatre national en de repetities van het Nationaal Orkest van België werden er gehouden. In 1975 werd het onbruikbaar verklaard, omdat het niet voldeed aan de wettelijke voorschriften inzake brandbeveiliging. In 1985 werd het theater volledig gerenoveerd. Het werd uitgerust met alle nuttige voorzieningen van een echte moderne schouwburg. De stijl van het vroegere theater werd behouden. Het theater en de foyer zijn beschermd evenals de marmeren eretrap die ernaar toe leidt en de aanliggende ruimtes. Het eresalon op het gelijkvloers, het zwembad met zijn vestiaires zijn eveneens beschermd.
De belangrijkste aanpassingen aan het globaal buitenaanzicht van de Residence Palace dateren van het einde van de jaren 60. Door de komst van de Europese instellingen naar Brussel veranderde de wijk volledig van uitzicht. Door de oprichting van het Berlaymontgebouw en door voorzieningen zoals de tunnel onder het Jubelpark en de metro, zag het Schumanplein er volledig anders uit. Hiervoor was het noodzakelijk om de gebouwen op de hoek van de Wetstraat en de Justus Lipsiusstraat te slopen. Dit had tot gevolg dat de achtergevels van de Residence Palace zichtbaar werden terwijl ze hiervoor niet waren voorzien. Om het vernieuwde uitzicht van het Schumanplein niet te schaden, werd een nieuwe, moderne, gevel geplaatst. Hiervoor werd beroep gedaan op de zonen van Michel Polak. Die nieuwe uitbreiding, waarvoor niets van het bestaande gebouw diende afgebroken te worden, werd "uitbreiding Wetstraat" en "uitbreiding Justus Lipsius" genoemd. De capaciteit van de vroegere Residence Palace werd verdubbeld: er werden ongeveer vierhonderd kantoren toegevoegd.
Tegelijkertijd werd een ondergrondse parkeergarage gebouwd, die vier verdiepingen telde. In dezelfde periode werd het algemeen uitzicht van de Residence Palace aangepast. Zo werd, boven de kroonlijsten, de bovenste verdieping van de gebouwen A, B en C bedekt met eternitplaten. Op die manier werden de balustrades verstopt, die destijds de daken sierden, alsmede de pergolas van het zomerrestaurant in het Centraal Kwartier.
Op 20 juli 2000 besliste de Belgische Ministerraad om een Internationaal Perscentrum in gebouw C van de Residence Palace op te richten.
Op 22 april 2004 werden de gevels van de Residence Palace en de ingang en hal op het gelijkvloerse niveau van blok A beschermd.
Een gebouw in het hart van de Europese wijk
Het Karel de Grotegebouw, het Berlaymontgebouw en andere kantoorgebouwen konden geruime tijd de toestroom van nieuwe Europese ambtenaren opvangen. Maar uiteindelijk bleek de infrastructuur toch ontoereikend. Vanaf 1972 kwam een uitbreiding van de gebouwen opnieuw aan de orde.
Gedurende een vijftiental jaren werd er gezocht naar een oplossing voor de inpassing van de Europese Gemeenschappen in de stad. Moest dit gebouwencomplex worden behouden door het in te passen in het nieuwe project of, moest het, integendeel, voor altijd uit het Brusselse landschap worden geschrapt? Het lot van de Residence Palace bleef enkele jaren erg onzeker!
Uiteindelijk kreeg een ontwerp van het Ministerie van Openbare Werken de goedkeurig. Zo werden de gebouwen A, C en E bewaard, terwijl de gebouwen B en D in 1988 werden afgebroken om plaats te maken voor het Justus Lipsiusgebouw, de zetel van de Raad van de Europese Unie. Lees meer over de nieuwe hoofdzetel van de Europese Raad en van de Raad van de EU.
In 2001 verkocht de Belgische staat blok E (Etterbeekse steenweg) aan de firma LEX 2000 die het zijn oorspronkelijke huisvestingsbestemming als privé-bewoning teruggaf.
Onderhoudswerken aan het zwembad en het theater
Belangrijke onderhoudswerken aan het zwembad met zijn verkleedkabines, vestiaires en toegangstrap zijn voorzien.
Het plafond, de muren en het schrijnwerk zullen opnieuw geschilderd worden op basis van de oorspronkelijke kleuren. De vloer in granito en mozaïek zal gereinigd worden en de verlichtingstoestellen worden vernieuwd.
Deze werken worden uitgevoerd op basis van een bestaande historische en technisch-bouwkundige studie.
Het plafond en de muren van de achter-scène van het theater zullen ook opnieuw geschilderd worden op basis van de oorspronkelijke kleuren, het schrijnwerk wordt eveneens opnieuw geschilderd en de isolatie van de achter-scène zal vernieuwd worden. De verlichtingstoestellen worden vernieuwd.
Deze werken zullen uitgevoerd worden in samenspraak met de Commissie Monumenten en Landschappen.
Het doel is om de werken in 2024 toe te wijzen en in 2025 uit te voeren.
Restauratie en renovatie van de benedenverdieping in blok C
In het kader van het Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie (januari-juni 2024) werd een deel van de benedenverdieping van blok C gerestaureerd en gerenoveerd.
In de patio werd de vloer en de fontein uit mozaïek gerestaureerd evenals het binnenschrijnwerk. De akoestiek werd ook verbeterd en de verlichting werd vernieuwd.
In de Passagezaal en de salons grenzend aan het restaurant werd het houtwerk en de muurbekledingen gerestaureerd, de akoestiek verbeterd en de verlichting vernieuwd.
De ruimte die voorheen als onthaalruimte werd gebruikt, werd omgebouwd tot een eresalon.
De Clubzaal die grenst aan het restaurant werd volledig gerenoveerd in de Art Déco-stijl die eigen is aan Residence Palace en doet nu dienst als VIP-ruimte.
In de inkomhallen Jordaens en Rubens werden de muren afgekapt om de oorspronkelijke similisteen terug in ere te stellen; ook de vloer in mozaïek werd in ere hersteld. De plafonds en de verlichting zijn ook vernieuwd.
Technische fiche
Eigenaar blok C: Belgische Staat
Gebruiker: Internationaal Perscentrum
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Studiebureau: T. Henrard – Eve Depré
Aannemer: SOCATRA NV
Duur van de werken: oktober 2023 – eind 2023
Kostprijs: 1,2 miljoen euro, exclusief btw
Scheiding van de technieken tussen gebouw A en gebouw C
Ten tijde van de bouw van de Residence Palace werden alle technieken (stookinstallatie voor de HVAC, elektricteit,...) gecentraliseerd in de kelderverdiepingen tussen gebouw A en C. Gelet op de beslissing om gebouw A over te dragen aan de Europese Unie, was het noodzakelijke dat zowel gebouw C als gebouw A op technisch vlak autonoom kunnen functioneren. De Regie der Gebouwen voerde hiervoor de noodzakelijke werken uit tussen 2008 en 2010 en verplaatste ook de loges van het theater. Op het dak van gebouw C zijn nieuwe technische lokalen ingericht die aan het zicht worden onttrokken door pergolas, zoals deze vroeger bestonden in gebouw A.
Gewestelijk Expressnet (GEN)
Ten gevolge van de invoering van het Gewestelijk Expressnet (GEN) is een nieuwe spoorlijn aangelegd van Schuman naar de luchthaven te Zaventem. Hiervoor werd ondermeer onder gebouw A en gedeeltelijk onder gebouw C een tunnel aangelegd. Het treinstation vormt met de bestaande metrohalte één groot, multifunctioneel station dat de verschillende netwerken van de NMBS en de MIVB integreert. Deze werken werden uitgevoerd door de FOD Mobiliteit.
Laatst gewijzigd in april 2024.
