Het Mardasson Memorial (Battle of the Bulge Memorial) is een oorlogsmonument dat werd opgetrokken ter nagedachtenis van de Slag om de Ardennen, één van de laatste grote veldslagen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bevindt zich vlakbij het Bastogne War Museum. De Belgische staat is deels eigenaar van de site waar het monument en het museum zijn gelegen.
Op 31 juli 2020 werd een Koninklijk Besluit genomen om het beheer van het monument, via een erfpacht van 99 jaar, over te dragen aan de American Battle Monuments Commission. Hierdoor kan het ABMC in eigen beheer en op eigen kosten verder werk maken van het onderhoud, de restauratie en renovatie van het Mardasson Memorial, en dit telkens in overleg met de Regie der Gebouwen.
Historiek
Het Mardasson Memorial, opgericht op initiatief van de Belgisch-Amerikaanse Associatie, werd op 16 juli 1950 ingehuldigd in aanwezigheid van Generaal Anthony McAuliffe, commandant van de 101st Airborne Division tijdens de verdediging van Bastenaken.
Het monument werd ontworpen door de Luikse architect Georges Dedoyard.
Het Mardasson Memorial herdenkt de Slag om de Ardennen, die plaatsvond van 16 december 1944 tot 16 januari 1945. Tijdens deze Slag leverden de geallieerden strijd tegen het verrassingsoffensief van het Duitse leger. Er lieten toen heel wat mensen het leven, onder wie ook veel Amerikaanse soldaten. Het monument houdt de herinnering levend aan de 76.890 Amerikaanse soldaten die tijdens deze Slag hun leven gaven voor de bevrijding van België of ernstig gewond geraakten. Het is ook het symbool van de duurzame vriendschapsband tussen het Belgische en Amerikaanse volk, die schouder aan schouder strijd leverden tegen de Duitse bezetter.
De Slag om de Ardennen is ook bekend als ‘The battle of the Bulge’.
De keuze voor de locatie van het monument viel op Bastenaken omdat deze stad tijdens de Slag om de Ardennen het middelpunt vormde van de strijd.
Vlakbij het Mardasson Memorial bevindt zich het Bastogne War Museum. Het museum opende in maart 2014 haar deuren en is gewijd aan de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de Slag om de Ardennen. Voorheen was in het gebouw het Bastogne Historical Center ondergebracht, dat in 2011 werd gesloten voor een grondige verbouwing en uitbreiding.
Het Mardasson Memorial en het museum genieten een internationale uitstraling en trekken gemiddeld zo’n 150.000 bezoekers per jaar.
Een stervormig monument met crypte
Het imposante monument staat op de Mardassonheuvel en heeft de vorm van een vijfpuntige ster, het symbool van het Amerikaanse leger.
Op de fries van het monument zijn in bronzen letters de namen van de 48 toenmalige Amerikaanse staten aangebracht. Op de zuilen zijn de geschiedenis van de Slag om de Ardennen gegraveerd en de namen van de belangrijkste Amerikaanse eenheden die deelnamen aan de Slag.
In het midden van het monument ligt een gedenksteen.
Een wenteltrap in steen leidt naar de top van het monument, waar men een indrukwekkend panoramisch zicht heeft over de slagvelden van toen.
Aan de voet van het Mardasson Memorial bevindt zich een crypte, die plaats biedt aan 3 altaren die elk een bepaalde godsdienst vertegenwoordigen: het jodendom, het protestantisme en het katholicisme. De altaren zijn versierd met mozaïeken van de Franse kunstenaar Fernand Léger.
Verfraaiing van de landschapsarchitectuur
De Belgische staat is deels eigenaar van het domein waar zowel het Mardasson Memorial als het Bastogne War Museum zijn gelegen.
In 2013 gaf de Belgische staat via de Regie der Gebouwen een zone vlakbij het museum in erfpacht voor openbaar nut aan de stad Bastenaken, zodat die er een bezoekersparking kon aanleggen.
In april 2019 werd deze erfpachtzone uitgebreid met de groenzones rond het Mardasson Memorial, wat de stad in staat stelt om de landschapsarchitectuur rond het monument verder te verfraaien en toegankelijker te maken voor het publiek.
Toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit
De Regie der Gebouwen voerde in 2019 werken uit om het Mardasson Memorial toegankelijk te maken voor personen met een beperkte mobiliteit met de plaatsing van een geïntegreerd hellend vlak.
Restauratie en renovatie van het monument
Naar aanleiding van de plechtigheden rond de 75ste verjaardag van de Slag om de Ardennen werden in het najaar van 2019 opfrissingswerken uitgevoerd aan het Mardasson Memorial. Zo werden het monument en de crypte grondig gereinigd en het plaveisel hersteld.
De werken werden beheerd door de American Battle Monuments Commission (ABMC). Deze organisatie werd in 1923 opgericht om de Amerikaanse strijdkrachten te herdenken. Ze staat in voor het oprichten en onderhouden van bergraafplaatsen, herdenkingsplaatsen en bezoekerscentra over de hele wereld. Om de werken te financieren, zamelde ze fondsen in bij Amerikaanse burgers.
Een meer grondige en structurele restauratie drong zich echter op om het monument op lange termijn in een onberispelijke staat te houden. De ABMC wenste daarom de verantwoordelijkheid voor het beheer van het Mardasson Memorial over te nemen.
De zone waar het monument zich bevindt, is eigendom van de Belgische Staat en wordt beheerd door de Regie der Gebouwen. Om het beheer over te dragen, werd op 31 juli 2020 een Koninklijk Besluit getekend om het Mardasson Memorial voor 99 jaar in erfpacht te geven aan de ABMC, voor één symbolische euro per jaar.
Het Mardasson Memorial zal ook van naam veranderen en voortaan de naam “Battle of the Bulge Memorial” dragen.
De erfpacht laat de ABMC toe om in eigen beheer en op eigen kosten verder werk maken van het onderhoud, de restauratie en renovatie van het Memorial, en dit telkens in overleg met de Regie der Gebouwen. Het kan bijvoorbeeld gaan om werken om de stabiliteit en de veiligheid te blijven garanderen of om de beleving van de bezoekers te verbeteren.
De ABMC zal op die manier het oorspronkelijke doel van het Memorial, namelijk het eren van de Amerikaanse strijdkrachten die hebben gevochten in de Slag om de Ardennen, handhaven en versterken.
De stad Bastenaken zal – in overleg met de ABMC - ook nog steeds gebruik kunnen maken van het Memorial om herdenkingsplechtigheden te organiseren.
Technische fiche
Eigenaar en erfpachtgever: Belgische staat
Erfpachters: stad Bastenaken en de American Battle Monuments Commission (ABMC)
Duurtijd van de erfpacht: 50 jaar (stad Bastenaken) en 99 jaar (ABMC)
Oppervlakte erfpachtterrein: 15 460 m² + 31 694 m² (stad Bastenaken) en 8.274 m² (ABMC)
Investering Regie der Gebouwen in het hellend vlak voor personen met beperkte mobiliteit: 125.841 euro (BTW inbegrepen)
Aannemer voor het hellend vlak voor personen met beperkte mobiliteit: firma Picard (Tenneville)
Laatst gewijzigd op 11 december 2020.
