Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) is een federale wetenschappelijke instelling die bevoegd is voor het beheer van de Belgische kunstwerken. Het Instituut is sinds 1962 gevestigd in een gebouw dat speciaal voor deze instelling ontworpen is in het Jubelpark.

De Regie der Gebouwen liet van 2021 tot 2023 een haalbaarheidsstudie uitvoeren voor de herinrichting en binnenrestauratie van zowel het gebouw van het KIK als van het Museum Kunst & Geschiedenis, dat ook in het Jubelpark is gelegen.

Creatie van het KIK

Het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium werd opgericht in 1934: Jean Capart opent in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis een Laboratorium voor Fysisch en Chemisch onderzoek en voegt dit bij de Dienst voor Belgische Documentatie. Bij decreet van de Regent worden op 24 juni 1948 het Centraal Iconografisch Archief van Nationale Kunst en het Centraal Laboratorium der Belgische Musea van België (ACL) opgericht. Enkele jaren later worden de ACL, bij koninklijk besluit van 27 augustus 1957, één van de tien nationale wetenschappelijke instellingen, onder de naam van Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK).

Geschiedenis van het gebouw

De lokalen die in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis ter beschikking van het KIK werden gesteld, bleken al snel te klein te zijn. Er wordt dan ook besloten een nieuw gebouw op te richten. In 1959 begint de constructie. Charles Rimanque, stedenbouwkundig architect tekent de plannen in samenwerking met Léonard Cassiman, inspecteur-generaal bij het ministerie van Openbare Werken en met René Sneyers, directeur van het departement Laboratoria van het KIK.

De uitdaging bestond erin een esthetisch gebouw te creëren, waarin werkeenheden van zeer verscheiden aard, zowel qua ingenomen ruimte als qua uitrusting, naast elkaar kunnen bestaan. Het KIK verenigt inderdaad kunsthistorici, conservatoren-restaurateurs, fysici, chemici, fotografen. In het gebouw moeten dus zowel kantoorruimtes als ateliers voor conservatie-restauratie, onderzoekslaboratoria en fotostudio's ondergebracht worden, alsook een bibliotheek en een fototheek die toegankelijk zijn voor het publiek.

In oktober 1962 wordt het gebouw in gebruik genomen. Het is één van de eerste gebouwen ter wereld dat speciaal ontworpen werd voor een interdisciplinaire benadering van de kunstwerken.

Architectuur van het gebouw

Het gebouw heeft een oppervlakte van 8700 m² (89 m lang, 16 m breed en 27 m hoog), verdeeld over zes verdiepingen. Het geraamte van het gebouw bestaat uit gewapend beton. De gevel is opgebouwd uit 2,2 m brede modules. Deze structuur is voorzien van een zwevende bekleding in witte Anstrudesteen. De onderbouw is in leisteen. Het dubbele dak is van beneden naar boven opgebouwd uit een betonnen ondergrond, een isolatielaag uit licht beton, een verluchte spouw, een prefablaag en een zinken bedekking op roeflatten.

Op 29 november 2007 werden bepaalde gedeelten van het gebouw geklasseerd bij besluit van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: de gevel, de centrale trap en zijn kunstwerken, het directiekantoor en de raadzaal.

Op de eerste verdieping van het KIK bevonden zich vroeger de leeszaal van de fototheek en kantoorruimtes aan de ene kant van de gang, en de opslagruimte van de foto's en kantoorruimtes aan de andere kant. De bibliotheek nam een gedeelte van de derde verdieping in.

In de loop der jaren werd het plaatsgebrek steeds nijpender: de uitgebreide bibliotheekcollectie vereiste meer ruimte. Het KIK besloot dan om zijn fototheek en bibliotheek samen te brengen in een nieuwe infotheek.

In februari 2010 is de Regie der Gebouwen begonnen met de herinrichting van deze verdieping. Dankzij het moduleerbaar karakter van het gebouw konden de werken gemakkelijk uitgevoerd worden. Aan de rechterkant van de centrale gang zijn de vrijgekomen ruimte en de aangrenzende kantoorruimtes samengevoegd tot één enkele ruimte van 315 m². Aan de linkerkant van de gang werd de oppervlakte van de leeszaal vergroot van 82 m² tot 133 m², doordat een aantal kantoorruimtes werd gesupprimeerd.

De werken werden uitgevoerd met respect voor de oorspronkelijke staat van de zalen: de structuur evenals bepaalde elementen zoals de kaartenbakken bleven behouden. De inrichtingswerken omvatten de vervanging van de vloerbekleding en van de verlaagde plafonds, de wijzigingen en aanpassingen aan de wanden en het binnenschrijnwerk, het schilderwerk evenals de vervanging van de verlichting en van de schakelaars.

De infotheek groepeert een rijk gevulde bibliotheek met open reksysteem die gespecialiseerd is in kunstgeschiedenis en een fototheek met meer dan één miljoen foto's rond het Belgisch kunstpatrimonium.

Haalbaarheidsstudie voor de binnenrestauratie en herinrichting

Van 2021 tot 2023 werd een haalbaarheidsstudie uitgevoerd rond de herinrichting en de binnenrestauratie van het Museum Kunst & Geschiedenis (MKG) en het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) in het Jubelpark. 

Er werd onderzocht wat mogelijk en nodig is om te voldoen aan de toekomstvisies van beide instellingen. De sites werden ook opgemeten en er werd onderzocht welke synergiën mogelijk zijn. 

De haalbaarheidsstudie werd afgerond in augustus 2023, waarna Beliris als gedelegeerd bouwheer het project heeft overgenomen van de Regie der Gebouwen. 

Op basis van de haalbaarheidsstudie zal er per instelling een specifieke studie (een “masterplan” met voorontwerp, stedenbouwkundige vergunningsaanvraag, project, enz.) opgemaakt worden voor de binnenrestauratie en herinrichting. Vervolgens zullen de werken van start kunnen gaan.

Bereikbaarheid

Het is verboden te parkeren op de esplanade van het Jubelpark en de laan achter de Triomfboog.

Lees hier hoe u het Jubelpark kunt bereiken met het openbaar vervoer, de fiets of de wagen.

Technische fiche

Eigenaar: Belgische Staat
Bouwheer: Regie der Gebouwen
Gebruiker: Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium

Haalbaarheidsstudie (Museum Kunst & Geschiedenis en Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium)

Studieteam: Maatschap Sumproject – Ellips
Duur van de haalbaarheidsstudie: van september 2021 tot augustus 2023 
Kostprijs haalbaarheidsstudie: ongeveer 1,6 miljoen euro (inclusief btw)

Inrichting infotheek

Aannemer inrichtingswerken: Decorteam Meuleman n.v. (Kortrijk)
Aannemer elektriciteit: bvba Van Cauter (Mere)
Duur van de werken: februari 2010 - juni 2010
Kostprijs van de inrichting: 180 000 euro (inclusief btw)

 

Laatst gewijzigd in februari 2024.